Domates Ne Kadar Dayanır?

Domatesin dayanma süresi saklama koşullarına bağlıdır. Hassas bir sebze olduğu için dayanma süresi çok değişkendir. Pazardan aldığınız domates ne kadar dayanır merak ediyorsunuz fakat domates tarladan sofranıza gelene kadar ne kadar süre geçmiş hangi sıcaklıklarda depolanmış hangi koşullarda saklanmış bunlar çok önemlidir. Bu yüzden domatesin ne kadar dayandığından bahsettikten sonra soğuk hava depolarında ne kadar dayanır konusuna değineceğiz. Eğer domatesi kendi bahçenizde yetiştirdiyseniz ne kadar dayandığıyla ilgili sıradaki başlığı okuyabilirsiniz.

Domates Buzdolabında Ne Kadar Dayanır?

Soğuğu sevmeyen domates uzun süre buzdolabında muhafaza edilirse tüm lezzetini kaybeder. Domates buzdolabında ne kadar dayanırsa dayansın lezzeti uzun süre dayanmaz. Bu yüzden domatesin ne kadar dayandığı değil lezzetinin ne kadar dayandığı önemlidir. Yakın zamanda yapılmış bir araştırma kapsamında bilim insanları kırmızı, olgunlaşmış domateslerin bir kısmını bir gün, bir kısmını üç, bir kısmını yedi gün buzdolabında bekletmişler. Sonra soğukta beklemiş domateslerin moleküler yapılarını inceleyip onlara lezzet veren bileşenlerin yani şeker, asit ve diğer uçucu, organik bileşenlerin değişip değişmediğini anlamaya çalışmışlar. Bir ve üç gün buzdolabında bekleyen domateslerde çok fazla bir değişiklik gözükmezken yedi gün boyunca soğukta bekleyen domateslerin yüzde 65'inin ona tat ve lezzet veren bileşenlerini kaybettiği ortaya çıkmış araştırma sonunda. Bununla da yetinmeyen bilim insanları, 76 kişiden oluşan denek grubundan domateslerin tadına bakmasını istemişler ve denekler de domateslerin lezzetsiz olduğunu, tadının iyi olmadığını söylemişler.

Özetle domates oda sıcaklığında 1-5 gün, buzdolabında 5-7 gün, buzlukta ise 2-3 ay dayanır. Domates dondurulması konusunda önemli ayrıntıları yazının devamında "Domates Buzlukta Dondurulabilir mi?" başlığı altında okuyabilirsiniz. 

Domates Soğuk Hava Depolarında Ne Kadar Dayanır?

Domates soğuğa duyarlı bir sebzedir. Saklama koşulları domatesin olgunluk düzeyine bağlı olarak değişir. Tam olgun domatesler, 0°C ile 2°C sıcaklık ve %85 nemli depolarda saklanmalıdır. Bu koşullarda olgun domatesler ancak 5-6 gün kadar dayanır sonrasında hızla tüketime verilmelidir. Olgunlaşma dönemini tam olarak tamamlamamış "dörtte üç olgun" denen domatesler, 8°C ile 10°C sıcaklıklarda %80-85 nemde saklanmalıdır. Bu koşullarda 1 hafta kadar dayanır. Yarı olgun domatesler, 12°C ile 15°C arasında, %85-90 nemde saklanır. Kızarmasını tam olarak tamamlamamış bu domatesler ancak bu koşullarda olgunlaşıp kızarmaya devam edebilirler. Depolama süresi 3 hafta kadardır. Soğuk vurmasına hassastırlar. 2 haftadan uzun süre 13°C depolanmaları kızarma olmadan anormal bir bozulmaya neden olabilir. Olgunlaşma 18-21°C’de gerçekleşebilir. 27°C’nin üzerindeki sıcaklarda olgunlaşma gerçekleşmez. 14-16°C sıcaklıklar bozulma olmadan ve tam bir olgunlaşmanın 7-14 gün içinde gerçekleşmesi için ideal olan sıcaklıktır. 10°C ve altında depolama Alternaria spp. çürümesini hızlandırmaktadır. 0°C’de 6 gün veya 5°C’de 9 gün muhafaza Alternaria spp. çürümesinde aşırı artışa neden olmaktadır. Kızarma ürünün kendi salgıladığı etilenle başlar. Suni kızarma için 100-150 ppm etilen 20-25°C’de 24-48 saat uygulaması yapılmaktadır. Kızarmış olgun domatesler düşük sıcaklıklara daha dayanıklıdır. Olgun kırmızı domatesler birkaç gün 7-10°C’de depolanabilirler. Daha düşük sıcaklıklar renk kaybı, raf ömrünün kısalması ve diriliğin kaybolmasına neden olur. Kızarmış olgun domateslerin depo çıkışından sonra daha fazla dayanabilmeleri için (nakliye süresi için) 3 hafta süre ile 0-1,5°C’de tutulabilirler. Ancak kaliteleri düşer ve raf ömürleri çok uzun olmaz. Bu uygulama sadece tam kızarmış domatesler için uygulanabilir.

Domates Buzlukta Dondurulabilir mi?

Hangi yöntem ve teknik uygulanırsa uygulansın domates dondurmada bugüne kadar başarı sağlanamamıştır. Nitekim dondurulmuş domates dilimleri çözülünce, adeta ezilmiş gibi bir nitelik kazanarak dokusunu tümüyle kaybetmektedir. Hatta "130 ppm Ca/taze ağırlık" düzeyindeki kalsiyum uygulaması bile dokuyu önemli düzeyde etkilemediği saptanmıştır. Bu nedenlerle halen domatesler, hemen hemen hiç dondurulmamaktadır. Doğranmış veya püre halindeki domates dondurulduktan sonra 6-9 ay -18 °C’de saklanabilir. Burada bağıl nemin bir faktörü yoktur zira ürünün ambalajı buhar geçirmeyen tiptedir. Püre, sos ve salça gibi domates ürünleri, dondurulmuş pizza, spagetti ve aperatiflerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Domatesi illa bütün halde dondurmak isterseniz kabuğunu tamamen soyarak dondurun. Bu şekilde donan domatesi kahvaltılık olmasa da yemeklerinizde kullanabilirsiniz. Bu şekilde buzlukta donmuş domates 2-3 ay dayanır bu süreyi 12 aya çıkarmak için domatesi pişirerek buzluğa atabilirsiniz.

Bu yazımızın bonus bilgisi: Domatesten maksimum lezzet almak için buzdolabından çıkarır çıkarmaz değil, çıkardıktan yarım saat sonra tüketiniz.