Bugünkü yazımızın konusu kurusu tazesinden daha lezzetli olan bir sebze; domates kurusu. Besin değerleri açısından oldukça zengin olan kurutulmuş domates sofralarımızın vazgeçilmezlerinden. Kurutulmuş domates ne kadar dayanır, nasıl saklanır ve bozulur mu merak ediyorsanız doğru yerdesiniz. Kurutulmuş domatesin, bazı sitelerde sonsuza kadar dayandığı yazar fakat kurutulmuş domates sonsuza kadar dayansa da içindeki besin değerleri sonsuza kadar dayanmaz. Şimdi başlıklar halinde inceleyelim.
Kurutulmuş Domates Ne Kadar Dayanır?
Bazı sitelerde kurutulmuş domatesin sonsuza kadar dayandığı yazsa da besin değerleri sonsuza kadar dayanmaz. Kurutulmuş domatesin besin değerleri 6 ay sonra bir anda önemli ölçüde azalabilir. Bunun dışında kurutulmuş domates bozulmaz gibi görünse de nemi sevmediği için nemli şehirlerde küflenip sineklenebilir. Hem besin değerlerini kaybetmemesi hem de daha lezzetli şekilde saklamak için kurutulmuş domatesi zeytinyağı içinde muhafaza edebilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken; kavanoza dizdiğiniz kurutulmuş domateslerin üzerine kuru defne yaprağı, tane karabiber, biraz kişniş ve üzerini 1 parmak geçecek kadar zeytinyağı eklemektir. Bunun dışında sadece sarımsak ve zeytinyağı ile yapılan tarifte çokça tercih edilmektedir. Kurutulmuş domates hava almadan saklandığında 6 ile 12 ay arası dayanırken zeytinyağı içinde uzun yıllar dayanır ve bozulmaz.
Domates Nasıl Kurutulur?
Domates %95 oranında su içeren bir sebzedir. Bu yüzden bozulmaya çok müsaittir. Bozulmaya yatkın olan böyle lezzetli bir sebzeyi kurutarak uzun süre tüketebilirsiniz. Kurutma işlemi doğal ve yapay kurutma olmak üzere iki türlü yapılır. Doğal kurutma yönteminde domates güneş altında kurutulurken, yapay kurutmada ise fabrikalarda domates kontrollü bir şekilde kurutulur. Eğer yapılan işlemlerin güvenilir olduğundan eminseniz yapay kurutma doğal kurutmadan çok daha sağlıklıdır. İlk defa bir şeyin doğalını değil yapayını önerdik sanırım. Ayrıca yapay kurutma sonrası kurutulmuş domates çok daha uzun dayanır. Bunun sebebi doğal yollarla kurutulan domateste %13-%18 arası su kalırken yapay kurutmada bu oranın %6-%7'lere düşmesidir. Bunun dışında yapay kurutmada güneşin zararlı ışınları olmadığı için besin değerlerini koruma açısından tercih sebebidir. Fakat önemli olan nokta, yapay kurutma yapılan fabrikalarda ne gibi işlemlerin yapıldığını bilmeniz gerekir. Ne gibi işlemlerin yapıldığını bilmiyorsanız doğal kurutmayı tercih edebilirsiniz.
Doğal kurutma geçmişi uzun olan ananelerimiz, babaannelerimizden annelerimize kalan bir yöntemdir. Kurutma işleminden kısaca bahsedecek olursak; domateslerin olgunlarından ve rengi tam kıvamında olanlar seçilir. Yıkanan domatesler yatay olarak ikiye kesilir. Bıçak yardımıyla çok derin olmayan çizikler atılır üzerine salamura tuzu dökülür ve alttan hava alabilecek, güneşli bir yere dizilir. Bunu bahçeli evlerde yapmak kolaydır apartman dairelerinde güneş gören balkonları kullanabilirsiniz fakat güneş gören balkonunuz yoksa ne yapacaksınız? Türk hanımının her zaman bir çaresi vardır. Bu seferde kurutma işlemi için evlerinizdeki fırınları kullanabilirsiniz. Aynı işlemleri tekrar edip bu sefer domatesleri fırın teline dizmeniz gerekiyor. 65 derece fırında yaklaşık 10-12 saat bekleterek domateslerinizi kurutabilirsiniz. Etli olanlar daha geç kuruduğu için arada kuruyanları almanız gerekir. Eğer 10-12 saat beklemeye tahammülünüz yoksa 150 derece fırında 3 saatte de kurutabilirsiniz fakat bu sefer çok daha dikkatli davranmanız gerekir.
Kurutulacak Domates Nasıl Seçilir?
Amaç domatesi kurutmak olduğu için az sulu olgun domatesler seçilir. Bu işlem için en uygun domatesler salçalık domateslerdir.
Domates Hangi Ayda Kurutulur?
Domatesin kuruması için bol güneş ve sıcaklık gerekir. Türkiye'de bu işlem için en uygun ay ağustos ayıdır. Eğer fırında kurutacaksınız yılın her ayı kurutabilirsiniz.
Kurutulmuş Domates Kaç Kaloridir?
1 su bardağı güneşte kurutulmuş domates 139 kaloridir. Günlük almanız gereken kalori miktarı 2000 kalori ise %7'sine tekabül eder. Yine bir su bardağı güneşte kurutulmuş domateste 7 gram protein, 30 gram karbonhidrat, 1.6 gram yağ ve 6,6 gram lif bulunur ki, bu rakam erkeklerde ise %17'sini, kadınlarda günlük lif ihtiyacının %26'sını karşılar. Lifli besinler sindirim sistemini sağlıklı tutar, kabızlığı önler ve uzun süre tokluk hissi verip gereksiz kalori alımını engeller.
Kurutulmuş Domatesin Faydaları Nelerdir?
Güneşte kurutulmuş domates mineral deposudur, özellikle magnezyum ve potasyum kaynağıdır. Potasyum, sinirler arası iletişimi düzenler, vücuttaki elektrolit oranını dengeler, magnezyumun görevi ise kemik dokusunun sağlığını korumak ve enerji üretimine yardımcı olmaktır. 1 su bardağı kurutulmuş domates 105 mg magnezyum içeriği ile kadınlardaki günlük magnezyum ihtiyacının %33'ünü, erkeklerdekinin ise %25'ini karşılar. 1850 mg potasyum içeriğiyle ise günlük potasyum ihtiyacının %39'unu karşılar. Güneşte kurutulmuş domates tüketmek ayrıca demir, manganez, bakır ve fosfor içeriğiyle bu vitamin eksikliklerinizi önler. Güneşte kurutulmuş domates ayrıca K vitamini ve B3 vitaminin de önemli bir kaynağıdır. K vitamini vücudun kemik dokusunu korumaya yardımcı olurken, kan pıhtısı oluşumunda da önemli rol oynar. Kurutulmuş domateste A, B5,B9, C gibi diğer vitaminler de bulunur.
