Lactarius, namı diğer kanlıca mantarı. Türkiye'de en çok bu isimle bilinse de bazı yörelerde melki mantarı, çam mantarı, çam meltisi, ebişek, elicek ve çıntar olarak bilinir. Renginden dolayı kanlıca mantarı adını almıştır. Turuncu alacalı rengi ile dikkat çeker. Kesildiğinde veya koparıldığında içinden bu renkte bir sıvı akar. Türkiye'de en çok bilinen yaban mantarı türü olmasına rağmen mantar kültürü olmayan kişiler kanlıca mantarını zehirli sanabilir. Oysaki bu mantarın Latince ismi olan Lactarius salmonicolor, Lactarius deliciosus, somon renkli sütlü lezzetli demektir. Kanlıca mantarı ailesine ait 150 mantar türü vardır. Bu türleri ayırt etmek için uzman olmak gerekir. Havaların soğumaya başlamasıyla kanlıca mantarının bazı türleri pazar tezgahlarında yerlerini almaya başladı. 2021 yılı itibariyle kanlıca mantarının kilosunu 15 ile 20 TL arasında bulabilirsiniz.
Kanlıca Mantarı Nasıl Saklanır?
Diğer tüm mantarlar gibi kanlıca mantarı da bol miktarda su içermektedir ve toplandıktan sonra hemen kurumaya başlar. Bu nedenle taze tüketmek gerekir. Eğer kışlık kanlıca mantarı hazırlanacaksa iyice temizleyip fırınladıktan sonra buzlukta saklanabilir, konserve yaparak saklayabilirsiniz veya tuza yatırarak saklama yöntemleri mevcuttur. Eğer toplandıktan sonra sıcakta bekletilirse kurtlanma ihtimali yüksektir. Eğer taze tüketilmezse bozulabilir ve lezzetini kaybeder. Aynı zamanda mantar zehirlenmelerine de yol açabilir. Bu zehirlenme mantar zehirli olduğu için değil mantar bozulduğu için yaşanabilir. Kanlıca mantarını saklamak isteyen insanlar genellikle kurutma yöntemini uygularlar. Tazeyken dehidrasyon metoduyla suyundan arındırıldıktan sonra 6 ay kadar uygun koşulunda muhafaza ederek tüketebilirsiniz. Tuza yatırma yöntemiyle 1 sene kadar dayanan kanlıca mantarını konserve yöntemiyle yıllarca saklanabilir.
Sert bir yapıda olduğu için kurutulduğunda daha çok sertleşir bu nedenden sıcak suda iki dakika kadar haşlarsanız tüketmeden önce daha lezzetli hale gelmesini sağlayabilirsiniz. Kanlıca mantarını en çok pazarlarda, organik ürün satan marketlerde, organik ürün satan web sitelerinde veya donmuş olarak satın alabilirsiniz.
Kanlıca Mantarı Ne Zaman Olur?
Kanlıca mantarı en çok sonbaharda görülür. Genellikle sonbahar yağmurlarından sonra, eylül ve ekim aylarında, ormanlık alanlarda özellikle de meşe ve çam ormanlarında daha yaygındır. Çam ormanlarında yetişen kanlıca mantarlarının rengi meşe ormanında, orman çevresinde ve ekilmemiş tarlalarda çıkanlara göre daha koyudur. Çam ormanlarında yetişen türüne çam kanlıcası veya kara kanlıca mantarı ismi de verilebilmektedir. Hava koşulları uygun olursa yaz sonu olduğu da görülebilir.
Kanlıca Mantarı Neye İyi Gelir?
Kanlıca Mantarı aminoasit içeriği bakımından zengin oluşu nedeniyle önemli bir protein kaynağıdır. Özellikle vejetaryen beslenenler için protein kaynağı olarak tercih edilebilir. Ayrıca, mantarda kalsiyum, fosfor, demir, sodyum, potasyum, magnezyum, B1 vitamini, B2 vitamini, Niasin ve C vitamini bulunmaktadır. Mantarda bulunan bu vitamin ve minerallerin kaybolmaması için mantarların taze alınıp, taze tüketilmesi gerekir.
İçerdiği amino asitler, mineraller ve vitaminler nedeniyle kanlıca mantarı tansiyonun düşmesine, bağışıklık sisteminin güçlenmesine, şeker hastalığı tedavisine ve kanser önleme açısından faydalı olduğu bilinmektedir. En çok yağda kızartarak ya da ızgara yapılarak tüketilir. Yağda kızartınca besin değerleri düşeceği için sote olarak veya ızgara yaparak tüketmek daha faydalıdır.
Zehirli Melki Nasıl Anlaşılır?
Ülkemizde yaklaşık 2500 adet mantar türü bulunmaktadır. Bunların yaklaşık 100 tanesi zehirli 10 tanesi ise öldürücüdür. Melki mantarı zehirli değildir fakat zehirli mantarları anlamak gerçek bir uzmanlık gerektirir. Halk arasında bilinen mantar koparıldığında zehirliyse içi mavi renge döner, gümüş kaşıkla pişirilen mantar zehirliyse kaşık kararmaya başlar gibi bilgiler yanlıştır. Zehirli mantarlar kişiden kişiye göre farklı zehirleme etkilerine sahiptir. Başkası için öldürücü olmayan mantar sizin için öldürücü olabilir. Bu yüzden doğada bulduğunuz ve ne olduğunu bilmediğiniz mantarı yemeyin, sağlığınızı tehlikeye atmayın deriz.
